Pieter Joon (80) heeft door het sporten rechte en vierkante schouders, die in groot contrast staan met zijn twee dunne benen die dienst weigeren. Joon, aan een rolstoel gekluisterd, is genomineerd voor de titel Persoon van het Jaar omdat hij ervoor heeft gezorgd dat wereldwijd onnoemelijk veel gehandicapten zijn gaan zitvolleyballen.

Polio

Zijn eerste levensjaren verliepen niet gelukkig, omdat hij als peuter in de oorlog polio kreeg. De medische zorg was toen onvoldoende en hij bewoog zich kruipend voort. Na vele operaties leerde hij pas lopen toen hij dertien was.

Lees ook: Wie verdient de eretitel Persoon van het Jaar?https://www.haarlemsdagblad.nl/cnt/dmf20221223_53894052

Lopen ging, rennen of snel bewegen niet. Maar hij speelde gewoon buiten met de andere jongens. Bij het voetballen moest hij altijd op doel, weet hij nog. ,,Ze vonden het heerlijk om die bal zo hard mogelijk op mij af te rossen.’’ Sport was voor hem geweldig. Hij ging altijd mee met zijn broer, die semiprof was bij RCH.

Hij kon lopen tot 2013, toen hij door turbulentie een zware val maakte in het vliegtuig naar Bali. Drie weken later kwam hij er in Nederland achter dat hij een breuk had in de kop van zijn heup. Helaas, revalidatie in Heliomare baatte niet en hij is de rest van zijn leven aangewezen op een rolstoel.

Extreme sporter

Joon noemt zichzelf ’een extreme sporter’. Zijn handicap heeft hem nooit weerhouden actief te zijn. Op 19-jarige leeftijd ontdekte hij het zitvolleybal en dat gaf hem een kick. ,,Ik was meteen verkocht.’’ De sport gaf hem vrijheid en zelfvertrouwen wat hem als leidinggevende bij de gemeente Amsterdam later goed van pas kwam.

Dat sporten hem zo veel heeft gebracht, heeft van hem een onvermoeibaar voorvechter van de gehandicaptensport gemaakt. Sport is geen privilege van de gezonde mens, vindt hij. ,,Je leert gelijkwaardig omgaan met anderen in een team. Daar hebben mensen met een prothese of een rolstoel net zo goed recht op.’’

Strijdbaar

Joon is strijdbaar en hij ontplooide zich tot ver over de landsgrenzen bestuurlijk in de volleybalwereld. Hij promootte de sport en kreeg het voor elkaar om overal dezelfde spelregels te hanteren Anders werd het bij internationale wedstrijden een janboel. Want hoe hoog moet het net hangen en mag die bal een keer stuiteren?

Die vaste regels kwamen er rond de jaren tachtig, toen Nederland gastland was van de Paralympische Spelen. Deze regels staan nog steeds waarbij zitvolleybal de afgelopen veertig jaar een enorme vlucht heeft genomen. Met Pieter Joon als de grote aanjager. ,,Ik werkte veertig uur voor de gemeente Amsterdam en veertig uur als sportbestuurder.’’ In veel landen, zowel in Azië als in Zuid-Amerika, was volleybal al populair en nu is zitvolleybal voor gehandicapten de grootste sport ter wereld.

Twee successen wil hij noemen, waar hij rechtstreeks bij betrokken is geweest. Sport verbroedert. Het is hem twee maal gelukt na een oorlog sportontmoetingen te realiseren. ,,In Las Vegas hebben Amerikaanse zitvolleyballers gespeeld tegen gewond geraakte Irakese soldaten. Het was de eerste onderlinge internationale ontmoeting na de Golfoorlog. Dat geeft me nog steeds een goed gevoel.’’

Het is een harde waarheid, maar na een oorlog is vaak een opleving van het zitvolleybal. ,,Mannen in de bloei van hun leven raken ledematen kwijt en gaan deze sport beoefenen, wat zich als een olievlek verspreidt. In Oekraïne zal straks een opleving zijn van het zitvolleybal.’’

Zitvolleybal is ideaal voor mensen met een blessure aan het onderlichaam, omdat het hele bovenlichaam wordt gebruikt. ,,Sport is nooit fair, want de een is sterker of groter dan de ander. Maar je kent ook elkaars zwakke plekken. Iemand die heel lang is kan goed smashen, maar is traag. Dat moet je dan gebruiken.’’

Bekend gezicht

Pieter Joon is een bekend gezicht in de wereld van het volleybal en bij internationale toernooien wordt hem vaak gevraagd langs te komen. Meestal weigert hij dat, omdat hij opziet tegen het reizen met een vliegtuig. Voor het Amerikaanse eerbetoon maakte hij een uitzondering. ,,Mijn vrouw, dochter en kleinzoon gingen ook mee.’’

De stad Holyoke in Massachusetts heeft een volleybalmuseum, omdat daar de uitvinder van het volleybal William Morgan vandaan komt. Sinds oktober zijn daar een vitrinekast en een plaquette van Pieter Joon te bewonderen. Of William Morgan het volleybal echt heeft uitgevonden, daar durft Joon zijn hand niet voor in het vuur te steken. ,,Het lijkt misschien op het Haarlemse verhaal van Laurens Janszoon Coster en de boekdrukkunst.’’