Van Noort zet zich met andere vrijwilligers ’dag en nacht’ in voor vluchtelingen met autisme. „We hebben al meerdere gezinnen vanuit Oekraïne geëvacueerd naar andere landen.” Vrijwilligers in onder andere Lviv brengen gezinnen met één of meerdere autistische kinderen in auto’s of busjes ’met gevaar voor eigen leven’ naar de Poolse grens. „Autisme is erfelijk en de kans is groot dat één van de ouders ook autistisch is.”

Een treinreis zou te veel prikkels geven. „Te fel licht, te veel geluid. Of een sok die afzakt. Terwijl jij en ik die even goed trekken, kan een kind met autisme het op een onbedaarlijk gillen zetten. Anderen zien niets aan het kind en denken dat de ouders niet kunnen opvoeden.” Over de grens rusten ze uit in een hotel of andere accommodatie. „Iemand met autisme kun je niet opvangen in grote sporthallen of kerken. Veel te druk.”

Niet eten

De Oekraïners worden vervolgens naar ’autisme-vriendelijke’ locaties in Nederland gebracht, met onderweg voldoende overnachtingen om op te laden. Eenmaal hier zijn kinderen toch nog dagen van slag. ,,Niet eten, niet slapen. Het vertrouwde is weg.”

De vrijwilligers brengen ook hulpgoederen bij Oekraïners met autisme, die niet willen of kunnen vluchten. Bijvoorbeeld medicatie, (glutenvrije) voeding, brillen, tablets en telefoons voor online onderwijs en contact met familie. Ook worden er ontspannende spullen bezorgd: fidget spinners, zwaartedekens, drukvesten en geluidsdempende koptelefoons. De schuilkelder is vaak geen optie bij autisme. ,,Dat wordt paniek; huilen en schreeuwen. Dat kun je anderen ook niet aandoen.” Hulpgoederen worden ook uitgedeeld aan gezinnen die naar Polen, Roemenië, Duitsland en Nederland zijn gevlucht.

Gevaar

Ook (inter)nationale autismeverenigingen zijn zeer bezorgd over Oekraïners met autisme. Ze roepen politieke leiders en overheden op in de bres te springen voor deze kwetsbare groep. Mensen met autisme hebben baat bij een prikkelarme omgeving en voorspelbaarheid; dat is een oorlog allesbehalve. ,,Ze kunnen ook ongewoon gedrag vertonen dat verkeerd kan worden geïnterpreteerd en gevaar kan opleveren”, waarschuwt Autisme Europa.

Van Noort: „Autisme zie je niet, dit is de reden dat autistische mannen, met en zonder diagnose, in Oekraïne moeten blijven om te vechten, terwijl dit voor andere beperkingen niet geldt. Hartverscheurend. Er móet iets gebeuren.”

Via de Facebookpagina wordt gevraagd telefoons, laptops en geld te doneren.

Lees ook: Gevluchte Lilija uit Oekraïne huilt: ’Mijn zoon heeft autisme maar moet vechten in de oorlog’