Bas Kamps verrijkt Haarlemse muren met literaire teksten. ’De aforismen moeten uitnodigen tot nadenken’ | Persoon van het Jaar

Bas Kamps.© Foto United Photos/Rob van Wieringen

Arnold Aarts
Haarlem

Tijdens een stadswandeling door Antwerpen zag Bas Kamps overal zinnen van Willem Elsschot op muren. Waarom had Haarlem dat niet? Zijn stad had zoveel dichters en schrijvers voortgebracht, dus opties genoeg. Kamps nam zelf het initiatief en dit jaar verschenen de eerste teksten: Coornhert in de Jansstraat en Godfried Bomans aan de achterkant van het station.

Zijn vrouw Ingeborg betrapt hem altijd op een hoofdknikje als ze met de auto langsrijden. Even een discrete groet aan de vijftig jaar geleden gestorven Godfried Bomans, van wie sinds mei twee regels op deuren aan de achterkant van het Haarlemse station zijn te lezen. Bas Kamps heeft ook weleens tien minuten staan kijken om te ervaren hoe voorbijgangers reageren. Naast de stoïcijnse doorlopers viel het hem op dat relatief veel passanten een foto maken of een selfie. ,,Dan leeft zo’n tekst. En daar ging het mij om.’’

Lees ook: Wie wordt Persoon van het Jaar 2021? Stem nu

Liever had hij Bomans aan de voorkant van het station gezien. Maar dan zou architect Dirk Margadant, die het rijksmonument in 1906 liet bouwen, zich omdraaien in zijn graf. De gemeente weigerde toestemming aan de Stichting Literair Haarlem, waar Kamps sinds kort in het bestuur zit. ,,Misschien dat we iets gaan projecteren op de gevel van de Beijneshal.’’

Mulisch

Ook ging een streep door zijn suggestie om op een muur van het Eerste Christelijk Lyceum (ECL) een regel van oud-leerling Harry Mulisch aan te brengen. Dat zag een buurman niet zitten, het zou zijn uitzicht bederven. De schoolleiding besloot de man niet tegen de haren in te strijken en moest de initiatiefnemer dus helaas teleurstellen.

Maar verder is Kamps getroffen door het enthousiasme dat hij dit jaar overal in de stad ontmoet als hij het project Literatuur op de Muur uitlegt. Ideeën - concreet of in een embryonaal stadium - in overvloed voor 2022. Zo trok Peter Andrea van de gelijknamige witgoedfirma meteen de knip toen Kamps het verhaal vertelde over het laatste boek van wijlen Renate Dorrestein. In Dagelijks Werk beschrijft de Aerdenhoutse hoe ze in de zomer van 2016 - kort voordat ze had gehoord ongeneeslijk ziek te zijn - voortreffelijk was geholpen bij de winkel in de Kleverparkbuurt toen ze een nieuwe koelkast nodig had. Haar letterlijke tekst komt volgend jaar in wit op de ossebloedrode zijmuur van Andrea te staan.

© Foto Jean-Paul Mombers

Sinds Literatuur op de Muur dit jaar definitief van de grond is gekomen, stapelen de plannen bij Kamps zich op. Hoe bijzonder zou het zijn als de beroemdste zin uit Boudewijn de Groots hit Jimmy op de oranje muur van de fietsenstalling onder het Stationsplein komt te staan? Inderdaad: Hoe sterk is de eenzame fietser die kromgebogen over zijn stuur tegen de wind zichzelf een weg baant? Kan het toepasselijker?

Het streven van Kamps en zijn rechterhand Karlijn Waterman is om de tekst - ontworpen en aangebracht door Jean-Paul Mombers - te laten corresponderen met de locatie. Daarom past de spreuk van Coornhert (’Wie niet twijfelt, leert niet’) zo goed op deze plek. Niet alleen woonde de kunstenaar-geleerde-theoloog in de Jansstraat, het is precies bij de rechtbank waar dagelijks het door Coornhert vaak omschreven strafstelsel wordt gehanteerd.

Bomans’ aforismen ’Ook deze tijd zal eenmaal de goede oude tijd worden’ en ’Men gaat op reis om thuis te komen’ kunnen natuurlijk niet op een betere plaats staan dan op het station, waar sommige reizigers met het zweet in hun bilnaad de fiets in een rek kwakken en een sprintje trekken naar het perron. Tot zijn genoegen zag Kamps de regel over de tijd terugkeren in een Facebook-discussie over corona. ,,Ik hoop dat de teksten een eigen leven gaan leiden, uitnodigen tot nadenken en zichzelf verder brengen. Ze moeten niet van mij zijn, maar van alle Haarlemmers worden.’’

Tegeltjes

Kamps neemt zijn hobby serieus. Over de teksten op het station overlegde hij uitgebreid met Fred Berendse, voorzitter van het Godfried Bomans Genootschap. Want moest er nou een punt achter de tekst? ,,Verder let ik erop dat het niet te elitair of te diepzinnig is. Maar het moeten ook geen tegeltjes-wijsheden zijn, die liggen te veel voor de hand. Op ’Van het concert des levens heeft niemand een program’ zitten we niet te wachten.’’

Als Kamps zijn ogen sluit, ziet hij Haarlem met honderden literaire teksten voor zich. Hoe hij in een gehuurd sloepje door de stad vaart en kilometerslang de ode van Lennaert Nijgh op de kademuur ziet: Het Spaarne stroomt, het Spaarne stroomt, het Spaarne stroomt voorbij. Van de gemeente heeft Kamps gehoord dat de walkant nog niet zolang geleden onder handen is genomen, dus dat zijn planning niet gunstig is. ,,Ik heb ondertussen geleerd dat ik een lange adem moet hebben voordat iets voor elkaar komt.’’

Persoonlijk

Bas Kamps (66), Haarlemmer, is gepensioneerd. Werkte voorheen onder meer als directiesecretaris bij UWV.

Meer nieuws uit Haarlem

Ombudsteam

Ons Ombudsteam springt in de bres voor de consument.