Diva’s maken met muziek mensen beter
Suzanne Groot en Maria Eldering© United Photos/Paul Vreeker
Lorette Gijsbers liep er al jaren mee rond. Als verpleegkundige in het Spaarne Gasthuis weet ze hoeveel impact het verblijf op de intensive care voor patiënten heeft. Het zijn opnames die vaak tot genezing leiden, maar heel dikwijls houden patiënten er toch ook trauma’s aan over. Ze wist dat muziek bij kan dragen aan herstel. Maar hoe pak je dat aan? Met die vraag liep ze rond tot ze kennis maakte met Suzanne Groot en Maria Eldering.
Het was vorig jaar rond kerst dat Gijsbers iets wilde doen aan de sfeer op haar afdeling. Het liefst zou ze, al was het alleen maar met de kerst, haar patiënten trakteren op livemuziek. Via via kreeg ze de tip contact op te nemen met Suzanne Groot en Maria Eldering. Die timmeren sinds drie jaar aan de weg als de Haarlemse Viooldiva’s. Ze kreeg het nummer van Suzanne Groot. Er volgde een lang telefoongesprek.
Gijsbers: „In dat gesprek schrok ik me een hoedje. Al in het begin vertelde Suzanne me dat ze achttien jaar geleden ook op de Intensive Care (IC) verbleef. En ze vertelde hoeveel dat met haar heeft gedaan en dat ze er nog steeds ontzettend mee bezig is. Toen dacht ik: met die ervaringen kan ik haar toch niet de IC optrekken? Ik weet hoeveel impact het heeft.”
„Die vraag knalde er wel in”, herinnert Groot zich. Het was dan wel lang geleden dat ze werd opgenomen, maar tot op de dag van vandaag komen de stressvolle herinneringen aan die tijd weer boven. Maar het gesprek met Gijsbers liet haar niet los. Ze overlegde met Maria. Voor haar was de intensieve ziekenhuiszorg niet onbekend. Kort daarvoor verloor ze daar haar vader die er langdurig was verpleegd. Eldering: „Ik was vereerd met die vraag. Ik zag het als een kans iets terug te doen voor het personeel.”
En zo gebeurde het dat Groot en Eldering, niet zonder zenuwen, de afdeling binnen liepen. Al spelend zagen ze op een monitor de hartslag omlaag gaan. Een andere patiënt moest huilen. Na afloop vertelde Gijsbers over een stichting die wil bevorderen dat muziek onderdeel wordt van het genezingsproces in het ziekenhuis, vooral op IC’s.
Het eenmalige optreden met kerst kreeg een vervolg dat ook Gijsbers toen niet had durven dromen. Want vanaf dat moment kwam de wens van haar stichting hoog op medische agenda’s en kwam het onder de aandacht van ziekenhuisbestuurders. De Diva’s kwamen keer op keer terug en raakten in de ban van het fenomeen muziek op de IC. Ze bestudeerden literatuur en spraken met wetenschappers.
Er bleek veel kennis voorhanden over de effecten van muziek op het genezingsproces. Een groot voorvechter van muziek als therapie is professor Erik Scherder die onvermoeibaar bepleit dat muziek in de hersens verbindingen kan maken waar geen medicijn tegen op kan. Scherder toont aan dat muziek ’bij iedereen’ effecten teweeg kan brengen die op geen enkele andere manier te bereiken zijn.
Maar dan moet je nog wel mensen hebben die de muziek ook maken. Eldering en Groot zagen hierin een taak weggelegd. Dit jaar speelden ze op IC’s in tal van Nederlandse ziekenhuizen en ook in het buitenland. Ziekenhuizen tonen steeds meer interesse. Het Spaarne Gasthuis en het academisch ziekenhuis van Utrecht zijn begonnen met een wetenschappelijk onderzoek. De viooldiva’s zijn daar nauw bij betrokken. Ze geven inmiddels les aan andere muzikanten en geven voorlichting op medische congressen.
„Het is heel iets anders dan spelen voor een zaal”, vertelt Groot. „Je moet heel erg op de patiënt letten. De muziekstijl doet er toe, maar ook hoe je het speelt. We zien aan ogen of kleine bewegingen of het werkt.”
De nominatie voor de verkiezing Man/Vrouw van het Jaar heeft ze vertederd, „Eigenlijk hebben we niet zo heel veel gedaan. Want muziek maken doen we elke dag toch wel. Misschien moeten we het zien als een blijk van waardering aan alle mensen die een stapje verder denken om mensen beter te maken.” Gijsbers is heel blij met de nominatie. ,,Het is dankzij deze twee lady’s dat het zo in stroomversnelling is gekomen. Er komt een serieus onderzoek. Er is aandacht van media en ziekenhuizen zijn nu serieus bereid mee te denken en ervoor te betalen.”