Eind juli tijdens de zomerstorm kwamen de gevolgen van klimaatverandering voor Haarlemmer Maurits Groen (61) wel erg dichtbij. Hij was samen met zijn vrouw in Amsterdam, toen het natuurgeweld losbarstte. Een grote boom miste ternauwernood de auto van zijn vrouw. De acht auto’s aan de andere kant van de straat waren tot aan het chassis geplet.

Nee, geeft Groen aan, hij kan niet garanderen dat de storm een gevolg is van klimaatverandering. ,,Er wordt nooit een briefje achtergelaten met als afzender ’de opwarming van de aarde’. Maar klimaatverandering is ’connecting the dots’. Er zijn de afgelopen tien jaar veel meer incidenten geweest. We hebben binnen twee jaar twee keer zo’n grote zomerstorm gehad. Geen toeval.’’

Duurzaamste Nederlander

Groen is dit weekend uitgeroepen tot duurzaamste Nederlander door dagblad Trouw. Vooral omdat hij op de urgentie van de zaak blijft hameren en er een oplossing voor zoekt. ,,Mensen denken dat klimaatverandering een probleem is voor de lange termijn. Maar ’look around’, we ondervinden nu al de gevolgen. Ook in Haarlem.’’

Bijvoorbeeld de Syrische vluchtelingen die nu in de Koepel zitten. ,,De Syrische revolutie is begonnen in een dorpje, waar zes jaar lang geen druppel water is gevallen. De schaarse waterbronnen (en daarmee: landbouwoogst) werd verdeeld onder de aanhangers van Assad. Daar zijn de bewoners tegen in opstand gekomen. Door de religieuze, politieke spanningen die er al waren, is het geëscaleerd.’’

Al bijna veertig jaar zet Groen zich in om juist dit soort dingen te voorkomen. Hij runt een milieuadviesbureau maar werd vooral bekend toen hij oud-vicepresident Al Gore naar Nederland haalde. Vier jaar geleden richtte hij WakaWaka op, een onderneming die in acute noodsituaties lampen uitdeelt die zonne-energie omzetten in licht, maar waarmee ook een mobiele telefoon opgeladen kan worden. Al meer dan een miljoen mensen maakt inmiddels gebruik van die WakaWaka’s.

,,Ik had geen verstand van ampère en volts, nog steeds niet. Maar ik hoorde dat 1,2 miljard mensen op de wereld geen licht hebben. Voor verlichting wordt vaak kerosine gebruikt. Dat is heel vervuilend en gevaarlijk. Waarom geen zonne-energie, dacht ik? Zo ben ik begonnen.’’

Realist

Ondanks de strijdlust wordt Groen wel eens verweten pessimistisch te zijn. ,,Ik had laatst een discussie met een vrouw die voor een duurzame stichting werkt. Ze vindt mij een doemdenker. Maar ik ben niet pessimistisch, ik ben realistisch. Op zoveel plekken op de wereld is er droogte. Mensen in Papoea-Nieuw-Guinea gaan gewoon dood omdat de afgelopen negen jaar te weinig regen is gevallen. In Californië, de graanschuur van Amerika, pompt men bij gebrek aan regen, grondwater op om gewassen te besproeien.’’

In november komen regeringsleiders bij elkaar op een klimaattop in Parijs.

,,Hun plannen zijn al doorgerekend. Als iedereen zich daaraan zou houden, dan zou de temperatuur op aarde 3,2 graden stijgen. Maar de kans dat zij zich daar aan houden is klein, dus de temperatuur kan wel vier of vijf graden stijgen. Ik heb het boek ‘Zes graden’ uitgegeven over wat er gebeurt als het warmer wordt. Bij vijf graden verandert de aarde in een volstrekt onleefbare planeet. Het Amazonegebied verdwijnt. Veel grond wordt door droogte onvruchtbaar. Dat zorgt voor honger en uiteindelijk voor grote vluchtelingenstromen. We hebben nu al moeite met die paar duizend mensen, maar dit is kinderspel bij wat ons te wachten staat. Een forse stijging van de zeespiegel zal niet direct plaatsvinden. Maar uiteindelijk kan er wel zoveel druk op de dijken komen te staan, dat het water eronder door komt en overstromingen veroorzaakt. Sommige gebieden liggen achttien meter onder zeeniveau. De consequenties zijn enorm, de watersnoodramp uit 1953 is daar niets bij.’’

Zelf aan de slag

Zijn boodschap is duidelijk. Er moet iets gebeuren. Niet alleen regeringen moeten aan de slag. ,,Elke dag maken we honderd keuzes. Hoe ga je naar je werk? Welke kleren doe je aan? Wat eet je? Hoe lang sta je onder de douche. Heb je groene stroom? Je zou voor de gein moeten noteren wat voor keuzes je elke dag maakt en daar wekelijks wat aan veranderen. Maar we doen alsof we luxe hebben om van duurzaamheid iets met franje te maken. Het is leuk voor erbij.’’

Het is niet alleen onwil, ook onmacht, erkent hij. Mensen hebben het idee dat hun gedragsverandering weinig uitmaakt. Gemeentes kunnen een grote rol spelen om het groter aan te pakken.

,,Als we de energierekeningen van alle Haarlemmers van komende vijftien jaar bij elkaar optellen en dat bedrag investeren in het energieneutraal maken van huizen en kantoren, dan zouden we een echte stap zetten. Maar particulieren krijgen vaak die bedragen niet geleend. Ik pleit ervoor dat de gemeente daar garant voor staat. Zij kunnen goedkoper lenen. We isoleren alle huizen en gaan gebruik maken van duurzame energiebronnen.’’

Maar waarom al die plannen maken, als hij toch weinig hoop heeft? ,,Ik zie een bewustwording op gang komen. De grootte van het probleem dringt steeds dieper door bij mensen. Maar we zijn echt laat. We moeten drastisch grootschalige actie ondernemen. Anders wordt het bijzonder ongezellig op deze wereld.’’