Een rustiek dorp, gelegen tussen stad en duin, dat is de eerste gedachte die opkomt bij de Bloemendaalse kern Overveen. Maar die schijn bedriegt, zo maakt de tentoonstelling in het ABC duidelijk. Neem het Marinehospitaal, afgebrand en afgebroken in de jaren negentig. Bouwvakkers werken nu op dit terrein aan een nieuwe woonbuurt, maar daar ging een langdurige procedure aan vooraf vanwege de vele bezwaren tegen de bouwplannen. Het naastgelegen nieuwbouwcomplex Bijduinhof verhit de gemoederen eveneens, om nog maar niet te spreken over de buitenplaats Elswouthoek van de familie Slewe. Het aloude tennispark Wimbledon is getransformeerd in een woonbuurtje, de toekomst van het fraaie PWN-terrein staat nog volop ter discussie, zo ook de toekomst van het hoofdgebouw op het landgoed Elswout.

Spannend

Genoeg redenen om nader aandacht te besteden aan dit fraaie dorp, stelt Gabriël Verheggen, directeur van het architectuurcentrum. ,,Het ABC is er niet alleen voor Haarlem, het is goed om ook eens over de stadsgrenzen te kijken en in Bloemendaal te buurten. Overveen ligt heel dichtbij maar tegelijkertijd is het ook onbekend. Het is een overgangsgebied tussen de dynamiek van de stad en de rust van het duin, dat is een spannend gegeven. En er gebeurt relatief veel in dit kleine dorp. Er zijn daar veel projecten die nu in de belangstelling staan, waarmee deze tentoonstelling ook actualiteitswaarde heeft. We kiezen daarbij geen partij, we willen het alleen laten zien.’’

Zo wordt er ook stilgestaan bij de recente bouw van een modernistische villa aan de Lonbart Petrilaan. Verheggen: ,,Die villa is ontworpen volgens de principes van het nieuwe bouwen uit het begin van de vorige eeuw. Maar dat leverde nogal wat discussie op met de buren. Wat mij betreft is het heel zorgvuldig ontworpen, het zou zomaar een toekomstig monument kunnen worden. Maar we willen bezoekers van de tentoonstelling hier zelf een mening over laten vormen.’’ Niet voor niks siert deze villa samen met de naastgelegen monumentale villa de poster van de tentoonstelling.

Daarnaast duikt de expositie in het verleden van Overveen. Het dorp ontstond op een duinrug, vanuit Haarlem gezien gelegen aan de overkant van het veengebied aan de westkant van de stad. Er wordt onder meer aandacht besteed aan geslachten zoals de Borski’s of het aannemersbedrijf Rijnierse, dat het Marinehospitaal bouwde en het markante pand Van Ouds het Raadhuis op de hoek van de Zijlweg. Dorpsslager Piet de Vries vertelt op een beeldscherm oude verhalen over het dorp, op een ander scherm geeft oud-wethouder Piet van der Ham zijn visie op Overveen. De aanleg van de Westelijke Randweg in de jaren zestig dwars door het dorp komt aan de orde. ,,Dat was een stedenbouwkundig drama, voor de randweg zijn veel huizen gesloopt’’, zegt Rob Penning, die de tentoonstelling mede heeft samengesteld. ,,Dat zouden ze nu niet meer voor elkaar krijgen. Er was toen wel sprake van om de weg ondergronds aan te leggen, maar dat kostte een miljoen gulden extra. Daarop is het afgeketst.’’

Een bijzonder onderdeel van de expositie vormen de Haerlempjes. Penning: ,,Dat zijn zichten op Haarlem vanaf het duin. In navolging van het beroemde Gezicht op Haarlem van Jacob van Ruisdael zijn er talloze zichten vanuit Overveen op Haarlem gemaakt. Die worden de Haerlempjes genoemd.’’ Voorzien van een fraai lijstje hangen tientallen kopieën aan de muur.

Verheggen: ,,Het is een tentoonstelling met ontzettend veel informatie. We gaan ook lezingen, discussies en rondleidingen organiseren. Maar het is vooral uitdagend om hier te komen kijken. Laat die Overveners en Bloemendalers maar komen.’’

De expositie Overveen, tussen stad en duinen wordt zondag om 16.00 uur geopend door Piet van der Ham en Richard Kruijswijk, wethouder ruimtelijke ordening in Bloemendaal en is te zien tot en met zondag 30 juli, Groot Heiligland 47. Openingstijden dinsdag tot en met zaterdag van 12.00 - 17.00 uur, zondags van 13.00 - 17.00 uur.