De Colchicum, zoals de wetenschappelijke naam luidt, bloeit zonder blad. Dat verschijnt pas in het voorjaar. Plant herfsttijlozen in het gras, of tussen andere planten, zodat de fragiele bloembuizen daaraan steun hebben.

Italiaanse aronskelk

De Italiaanse aronskelk, Arum italicum ‘Marmoratum’ is een buitenbeentje. Bloeit in het voorjaar, maar is op zijn mooist als de knaloranje bessen kleuren. Daarna verschijnt het gemarmerde blad dat de hele winter mooi blijft. Zoals de meeste herfstbollen heeft deze plant een omgekeerd groeiseizoen: hij groeit in de herfst en de winter en gaat aan het einde van de lente in rust. Dat maakt deze planten geschikt voor een plaats onder bladverliezende bomen waar het ‘s zomers droog en donker, maar ‘s winters vochtig en licht is. Het blad van de Italiaanse aronskelk doet het goed in boeketten.

Saffraankrokus

Er bestaan meer dan 20 verschillende soorten krokussen die in het najaar bloeien. De goedkoopste en gemakkelijkste heet Crocus speciosus, maar de leukste om in de tuin te hebben is de saffraankrokus, Crocus sativus.

De saffraankrokus bloeit laat in de herfst, eind oktober, begin november met donkerpaarse bloemen. De culinaire saffraan is niets anders dan de gedroogde stampers van deze krokus. Je kunt die stampers voorzichtig afknippen met een nagelschaartje. Plant saffraankrokussen in de volle zon op een zo warm mogelijke plaats. Wie geen tuin heeft kan ze in een ondiepe bloempot planten en die ‘s zomers droog wegzetten.

Sternbergia

De Sternbergia heeft geen Nederlandse naam. Je ziet hem dan ook niet vaak. Sternbergia’s lijken op grote, goudgele krokussen, maar ze horen thuis in de familie van de narcissen. Dat besef je als je ze plant, want de grote bol lijkt sprekend op een narcisbol. Sternbergia’s bloeien laat, soms pas in november, en hebben dan alle warmte nodig die ze nog kunnen krijgen. Plant ze bij voorkeur tegen een zuidmuur waarvan de stenen overdag warmte opslaan die ze ’s nachts weer uitstralen. Er zijn een stuk of zes verschillende Sternbergia’s, maar de enige soort die bij ons door de winter komt is Sternbergia lutea.

Cyclamen hederifolium

Als de eerste tuincyclaam bloeit begint het najaar. En dit jaar was dat vroeg, want de eerste bloemen van Cyclamen hederifolium verschenen al begin augustus. Cyclamen hederifolium bloeit tot eind september, waarna het decoratief getekende blad verschijnt. Geen twee bladeren hebben dezelfde tekening. Tuincyclamen houden van een plaats onder bomen en struiken waar ‘s winters de zon schijnt. De knollen zijn groot, rond en plat en moeten ondiep worden geplant. Plant ze niet ondersteboven. Niet altijd is het duidelijk wat de bovenkant van de knol is; plant ze in geval van twijfel op hun zijkant.

Leveranciers van herfstbollen zijn onder meer Hein Meeuwissen (www.meeuwissenvoorhout.nl), Peter Nijssen (www.pcnijssen.nl) en Jan Verberghe (www.verberghe.nl)